نکات مهم تجویدی
یکی از علتهای ضعف تجویدی در قرائتها این هست که لحن یا نغمه ای که برای یک آیه انتخاب و اجرا میشود متناسب با ظرفیتهای مدی و کششی کلمات آن جمله نیست.مثلا یک ملودی انتخابی توسط قاری بر روی سه تا مد و چهارتا غنه بهتر اجرا میشود درحالیکه کلماتی که قرارهست قرائت شود دو مد دارد و دوغنه! بنابراین قاری مجبورمی شود دو مد را بیشتر بکشد و حتی افراط کند در کشش مدها یا غنه ها را زیاد امتداد بدهد یا مدهای طبیعی رو بیشتر بکشد تا لحنش خراب نشود و کم نیارد یا خارج نزند. همش بخاطر انتخاب نابجای لحن!
درحالیکه به علت انعطاف فوق العاده نغمات و الحان قرآنی قاری قرآن در صورت دقت میتواند نغمات متناسب با جمله ها را انتخاب و اجرا نماید.
همین عدم تناسب لحن با ظرفیتهای حروف و کلمات باعث شده که بسیاری از قراء مطرح و در نتیجه مقلدین آنها استعاذه و بسمله ناقص انجام بدهند!!!
یعنی لحن انتخابی بر أعوذ بالله من الشیطن الرجیم و بسم الله الرحمن الرحیم متناسب با ظرفیتهای کششی این عبارات نیست درواقع سرعت در لحن سبب میشود اکثر اوقات استعاذه و بسمله مطلوب اجرا نشود. و یک غلط مشهور در همان ابتدای قرائتها متاسفانه معمول شده!
اگر دوستان دقت کنند در طرز اداء استعاذه و بسمله در بسیاری از
قرائتها و مقایسه آن با کیفیت اجرای أعوذبالله و بسم الله در برخی آیات قرآن حتما متوجه نقص فاحش آن میشوند. نقصی که به علت سرعت اجرای لحن ایجاد شده یعنی واو مدی در أعوذ ناقص می آید یا اصلا تلفظ نمی شود!
یا الف لفظ جلاله الله در استعاذه و بسمله ناقص تلفظ میشود یا حرف باء در بسم الله خیلی ضعیف ادا میشهود یا از لام مشدد الله سریع عبور میشود.
جالب است که اگر بسم الله وسط قرآن به این صورت خوانده شود مثلا:و قال ٱرکبوا فیها بسم الله مجریها و مرسیها انوقت این نواقص خودش را خیلی خوب نشان میدهد!
درحالیکه اگر لحن انتخابی بر روی این دو عبارت ابتدایی قرائتها متناسب در نظر گرفته شود و از سرعتش کم شود چنین نقائصی ایجاد نخواهد شد.
دو نمونه استعاذه و بسمله صحیح تقدیم میشود امید که دوستان قاری اگر تاحالا به این مورد توجه نداشتند از این به بعد دقت کنند:
در سراسر آیات قرآن قضیه به همین صورت هست یعنی قاری قرآن اگر متناسب با حروف و صداها و تعداد کلمه ای که میخواهد تلاوت کند الحان و نغمات را انتخاب نکند مجبور میشود یا به میزان کششها اضافه کند مثلا صداهای کوتاه را بکشد یا در کشش مدها افراط کند و یا اینکه مجبور میشود جمله را سریعتر بخواند پس این مطلب مطلب قابل تاملی هست بعنوان نمونه به این قطعه کوتاه از یکی از تلاوتهای صحیح دقت کنید که چطور قاری هنرمند با توجه به ظرفیتهای محدود جملات، لحنی رو انتخاب و اجرا کرده که حروف و کلمات بخوبی تلفظ میشود خصوصا حروف آخر کلمه:
این فراز از یکی از تلاوتها را دقت کنید
که لحن انتخابی قاری باعث عدم تلفظ هاء مضمومه در لفظ جلاله میشود یا اگر با خوش بینی مطرح شود تلفظ بسیار ضعیف هاء:
یک دیدگاه