عوامل مؤثر در حفظ

۱٫ برای حفظ قرآن و ادامه مستمر آن، دست کم به دو چیز نیاز دارید: یکی انگیزه عالی و دیگری هدف متعالی. انگیزه عالی، شما را به شروع کار تشویق می‏کند و هدف متعالی، شما را به ادامه کار و پایان دادن آن ترغیب می‏نماید. بنابراین، به انگیزه و هدف خود، برای حفظ قرآن، بیشتر توجه کنید، و پیش از شروع حفظ، به تبیین و تحلیل آن، برای خود، بپردازید تا حفظ قرآن را به پایان برسانید و در میانه راه، از ادامه آن باز نمانید.

2. گوش دادن به نوارهای تلاوت قرآن در زمینه آیات مورد نظر. به طور مثال، دیده یا شنیده‏اید که برخیها هنگام رانندگی، به نوارهای قرآن گوش داده‏اند و همه آیات خوانده شده در نوار و یا بسیاری از آنها، حتی به طور ناخواسته، حفظشان شده است و این نشان دهنده اهمیت حفظ قرآن از راه گوش دادن به نوارهای قرآنی است. گفتنی است کسانی که می‏خواهند افزون بر حافظ قرآن بودن، قاری قرآن نیز باشند، می‏توانند نوارهای قاریانی را انتخاب نمایند که آیات مورد نظرشان برای حفظ را به سبک مورد نظرشان برای تلاوت خوانده باشند.

3. مدتی است نوارهای صوتی و کاستِ مخصوص حفظ قرآن، با روشهای گونه‏گون تهیه و تنظیم شده است و در بازار به فروش می‏رسد و یا در مؤسسات و مراکز آموزش حفظ قرآن دیده می‏شود.

می‏توانید از آنها نیز برای حفظ قرآن استفاده کنید. و چنانچه برای شما امکان دارد، بهتر است برای حفظ قرآن، از نوارهای ویدئویی و دیسکهای فشرده رایانه‏ای (Compact Disk = CD) که به صورتِ «سمعی و بصری: شنیدنی و دیدنی» است، استفاده کنید، زیرا طبق نظر برخی از روان‏شناسان، حدود ۸۰% یادگیری از طریق «چشم» تحقق می‏پذیرد.

4. یکی از عوامل مؤثر در حفظ آیات و سوره‏های قرآن و دلگرم شدن به این کار، آگاهی یافتن از ثواب و پاداشهایی است که در احادیث اسلامیِ ما برای خواندن و حفظ کردن آیات و سوره‏های قرآن بیان شده است.

5. حفظ آیات قرآنی و فراموش نکردن محفوظات قرآنی، نیازمند، «تکرار» است. بنابراین، از هر فرصتی برای مرور و تمرین مداوم آیات و بازخوانی و بازگویی آنها استفاده کنید و برای تکرار آیات حفظ شده، بیشتر از حفظِ خود آیات، وقت بگذارید.

6. گاه برخی از آیات را با «نوشتن» آنها، بهتر و سریعتر حفظ می‏کنید تا با «خواندن» آنها؛ البته می‏توانید آیاتی را که برای حفظ کردن، مثلا بر یک صفحه کاغذ یا مقوا نوشته‏اید، همراه خود داشته باشید تا در فرصتهای مناسبی که برای حفظ قرآن و مرور آیات الهی به دست می‏آورید، از آیات نوشته شده بر صفحه کاغذ یا مقوا استفاده کنید. و با توجه به اینکه جایی از بدن شما، مانند دستهایتان، نباید بدون طهارت و وضو به نوشته‏های قرآن برسد!، می‏توانید برای رعایت این امر ـ در صورتی که طهارت ندارید ـ صفحه کاغذ یا مقوای مذکور را درون پاکتی پلاستیکی و پاکیزه قرار دهید و یا مقداری از کناره و حاشیه آن را برای در دست گرفتن، سفید بگذارید.

7. همواره به این نکته توجه داشته باشید که چه مقدار از آیه‏ها و سوره‏ها و جزءهای قرآن را حفظ کرده‏اید، نه اینکه چه مقدار را حفظ نکرده‏اید. و نیز تا کنون چه مدت از وقت خود را برای حفظ قرآن مجید صرف کرده‏اید، نه اینکه چه مدتِ دیگر تا پایان حفظ قرآن باقی مانده است.

8. شرکت منظم و مداوم در جلسات گروهیِ حفظ و قرائت قرآن هم باعث می‏شود که شما به حفظ قرآن مُقَیّد شوید و هم موجب می‏گردد که محفوظات قرآنی دیگران را بشنوید و در نتیجه، به تصحیح و تقویت و دوام محفوظات خود کمک کنید.