مراتب قرائت

مراتب قرائت درقرآن کریم

اصولا قرآن به )(ترتیل)) ترتیب نازل شده است و قرائت آن نیز باید بر اساس (ترتیل) صورت گیرد.ترتیل در لغت عبارت است از (منظم و مرتب کردن).عبارت((رَتِلَ الشَئ))  یعنی آن چیز منظم و مرتب شد.یا ((رَتِلَ کَلامَه)) یعنی (کلامش را منظم و تابع یکدیگر کرد با تانی و تفهیم و بدون عجله ادا دارد).

خداوند تعالی و تبارک فرمود :

((وَ قالَ الَّذینَ کَفرُوا لَو لا نِّزِّلَ عَلیهِ القرآنُ جُملةً واحدةً کذلکَ لِنُثبِّتَ بِهِ فُؤادَکَ وَ رَتَّلناهُ ترتیلاً)) (فرقان-۳۲)

یعنی : «و کفار گفتند : چرا قرآن یکباره بر وی – پیامبر (ص)-نازل نشد؟چنین کردیم تا بدین وسیله قلب تو را تثبیت نماییم ولذا قرآن را منظم و پی در پی و با تانی فرستادیم».

پس «نحوه نزول قرآن» به ترتیل بوده است تا این جا می توان نتیجه گرفت که در ترتیل عنصر«تدریج» و «عدم تعجیل» متبادر به ذهن می شود در سوره مزمل فرمود ((وَرَتِّلِ القرآنَ ترتیلاً)) یعنی :«قران را به ترتیل بخواندر اینجا صحبت از «نحوه قرائت قران است . جالب این که از پیامبر (ص)نقل شده است که فرمود :«خداوند دوست دارد که قران همنانگونه که نازل شده است خوانده شود».

در تفسیر و توضیح لفظ ترتیل بسیار سخن گفته اند.ابن عباس گوید((یعنی قران را بیان کن اشکار و هویدا ساز)) و مجاهد گوید:«آن را با تانی بخوان و از ضحاک نقل است:«آن را حرف،حرف بخوان چنان که خداوند می فرماید:

 ((در قرائت مکث و تانی کن و حروف و کلمات را از از یکدیگر جدا ساز)) (درهم و مغشوش نخوان)

به نظر می رسد که جامع ترین تعریف از مولای متقیان امام علی بن ابی طالب (ع) به ما رسیده است ایشان در پاسخ سوالی در این زمینه فرمود((التَرتیلُ اَداءُ الحُروفِ وَ حِفظُ  الوُقُوفِ))                  

  یعنی :«ترتیل عبارت است از اداء صحیح حروف  و حفظ  ورعایت موارد وقف»

از مجموعه آیات و نیز تعارف مختلف ترتیل در قرائت را می توان چنین تعریف کرد :

«خواندن قرآن به صورت صحیح شمرده و با تانی همراه با تدبر در معانی آیات»

به بیان دیگر قرآن چنان خوانده می شود که  تمامی قواعد تجوید و وقف و ابتداء رعایت گردد و از نامفهوم شدن معانی و مفاهیم آیات اجتناب گردد.

بنابر این قرآن به هر سرعتی که خوانده شود نهایتا نباید از چهارچوب «ترتیل» خارج کردد.

قرائت آیات قران همراه با رعایت اصل «ترتیل» سه مرتیه دارد:

۱-تحقیق ۲- تدویر ۳- تحدیر (حَدر)

این تقسیم بندی عمدتا ناظر به تفاوت در «سرعت» قرائت است  اما بدیهی است که کیفیت اداء قواعد هم در سرعت های مختلف دستخوش تغییر می شود.

به خلاصه «تحقیق» قرائت با سرعت کند و «تدویر» قرائت با سرعت متوسط و «تحدیر» با سرعت تند است.

منتشرشده توسط:چشمه تلاوت

منبع:کتاب حلیة القرآن